Międzynarodowy Dzień Czystego Powietrza dla Błękitnego Nieba obchodzimy dopiero po raz drugi. Jego celem jest podniesienie świadomości społecznej na temat tego, jak ważne jest czyste powietrze dla zdrowia, gospodarki czy środowiska. Problem smogu jest jednak dużo starszy, aczkolwiek strukturalne działania jakie podejmowane są w tym zakresie są podejmowane stosunkowo niedawno. Warto w tym miejscu wspomnieć o podejmowanych przez lokalne samorządy inicjatywach zachęcających do wymiany pozaklasowych kotłów, jak i uruchomionym od września 2018 rządowym programie „Czyste powietrze”, oraz obowiązującej uldze termomodernizacyjnej.
Podjęcie tych działań było konieczne – z raportu EEA „Jakość powietrza w Europie – 2020” (uwzględnia dane do 2018 roku) wynika, że Polska jest jednym z sześciu państw członkowskich, w których przekraczane są unijne wartości dopuszczalne dla drobnego pyłu zawieszonego (PM2,5). Pozostałe kraje to Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Rumunia i Włochy.[footnoteRef:1] [1: http://powietrze.gios.gov.pl/pjp/content/show/1002321]
Głównymi przyczynami smogu w naszym kraju jest niska efektywność energetyczna budynków i wykorzystywanie słabej jakości paliw. Odczuwalne jest to zwłaszcza zimą – nie tylko w miastach, ale również w mniejszych miejscowościach i wsiach. W setce najbardziej zanieczyszczonych miast Europy w 2020 roku na pierwszym miejscu było Orzesze, leżące w województwie śląskim, a Kraków – gdzie znacząco systematycznie przekraczane są stężenia niebezpiecznego pyłu – na 63 pozycji.[footnoteRef:2] Zanieczyszczone powietrze wpływa negatywnie na zdrowie ludzi, zwiększa ryzyko zachorowania na szereg schorzeń układu oddechowego, nerwowego i krążenia, ma również fatalny wpływ na środowisko. [2: https://www.iqair.com/world-most-polluted-cities?continent=59af92ac3e70001c1bd78e52&country=&state=&page=1&perPage=50&cities=]
Od początku tego roku obowiązują znowelizowane przepisy budowlane, w ramach których zostały zaostrzone dopuszczalne wskaźniki zapotrzebowania na energię domów jednorodzinnych – zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego z 2010 roku. Na podstawie nowych przepisów wszystkie nowopowstające budynki mają być pasywne, czyli efektywne zaoszczędzać energię. Również w domach już istniejących należy przeprowadzić wymianę starych kotłów, tzw. „kopciuchów” na nowoczesne i energooszczędne źródła ciepła. Aby zmniejszyć energię potrzebną do ogrzewania domu, często konieczna jest termomodernizacja oraz wymiana drzwi zewnętrznych i okien. Dzięki podjęciu takich działań nawet stary budynek można przekształcić w dom energooszczędny i przyjazny środowisku. Jest to też niezbędny krok w kierunku rozwiązania problemu smogu. Osobom, które planują przeprowadzenie tego typu prac, swoją wiedzą służą doradcy klienta w sklepach Castorama.
Termomodernizacja przede wszystkim służy zmniejszeniu zapotrzebowania budynku na energię potrzebną do jego ogrzania. Wymiana przestarzałego pieca, a nawet zainstalowanie odnawialnego źródła energii, na przykład instalacji fotowoltaicznej, to nie tylko oszczędność dla jego właściciela, ale też mniejsze obciążenie dla środowiska. Przy budowie nowego domu warto pomyśleć o zastosowaniu wentylacji mechanicznej z odzyskiwaniem ciepła (rekuperacji) i w efekcie uzyskać oszczędności w kosztach ogrzewania, sięgające nawet do 30-40%.
Prawie 73% jednorodzinnych domów w Polsce wymaga takich działań. Z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że w naszym kraju jest ok 3,6 mln budynków o niskiej efektywności energetycznej. Są to głównie budynki sprzed 1989 r. Szacuje się, że samo ich docieplenie przyniosłoby roczną oszczędność ponad 995 mln m³ gazu i ponad 1,6 mln ton węgla, dlatego implementacja ekologicznych rozwiązań jest niezbędna i pilna.
